Białe dalie

Dalie to ulubione kwiaty mojej mamy. Zdaniem jednego z wielu atlasów roślin, te kwiaty szybko zyskują sympatię ogrodników, i tych doświadczonych i tych zaczynających swoją przygodę z prowadzeniem ogrodu. I nic w tym dziwnego – łatwe w uprawie cieszą oczy swymi kwiatami od lipca do pierwszych przymrozków. Ilość gatunków jak i odmian sprawia, że każdy znajdzie swoją ukochaną dalię.

W Europie pojawiły się pod koniec XVIII wieku lub na początku XIX wieku. W jednej z książek poświęconej roślinom znalazłem nawet dokładną datę – 1789 rok. Rok, w którym wybuchła rewolucja francuska, która odmieniła Stary Kontynent. Zaś w Rzeczypospolitej Obojga Narodów obradował już drugi rok wiekopomny Sejm Wielki, który dwa lata później zaowocował uchwaleniem Ustawy Zasadniczej, czyli Konstytucji 3 Maja.

Niewątpliwie dalia pojawiła się w Europie w interesującym okresie historycznym. W pierwszej kolejności zagościła w ogrodach angielskich, francuskich i holenderskich. Wspomniane państwa uchodziły wówczas za kluczowych właścicieli kolonii jak i szczycących się potężnymi armadami jak i flotami kupieckimi. Dopiero później dalie zawędrowały do ogrodów prowadzonych przez pozostałych Europejczyków. Zawsze tam, gdzie pojawiły się, wzbudzały podziw i uznanie. Przełożyło się to przeprowadzaniu licznych eksperymentów z krzyżowaniem blisko 30 gatunków dalii między sobą. W efekcie obecnie na rynku jest dostępnych co najmniej 20 tysięcy odmian dalii, w tym Dhalia Pinnata, czyli prekursorki tych popularnych kwiatów na Starym Kontynencie. Naturalnym środowiskiem dalii są do dziś tereny dzisiejszego Meksyku i Gwatemali.

Dalia jako roślina jest zaliczana do rodziny astrowatych. Na rynku dostępne są odmiany karłowe (40-50 cm), średniowysokie (50-100 cm) i wysokie (100-200 cm). Te ostatnie wymagają ustawiania podpórek, aby kwiaty nie połamały się przy silnym wietrze. Dalie lubią miejsca nasłonecznione. Zasadniczo najlepiej pozostawić je we własnych kępach czy grządkach. Warto również dalie 2-3 razy zasilić gnojowicą

Eksperymenty z krzyżowaniem gatunków i odmian sprawiły, że paleta barw kwiatów dalii jest bogata. Również kształt samego kwiatu może różnić się. Ponoć na tę chwilę jest dostępnych 9 rodzajów kwiatów dalii jak np.: pomponowi, dekoracyjne, kaktusowe, kobiercowe i inne.

Sama nazwa rośliny pochodzi od nazwiska szwedzkiego botanika Andersa Dahla (1751-1789), który był uczniem wielkiej sławy badacza natury i wykładowcy na szwedzkich Uniwersytecie w Uppsali – Karola Linneusza.

W moim ogrodzie znajduje się sporo dalii, różnych gatunków i odmian. Jednak najpiękniejszą – moim zdaniem – jest ta o białych kwiatach.

Polska poetka związana z Warmią - Maria Zientara-Malewska w wierszu "Jesienne kwiaty" zawarła taką frazę:

"Dalie w szerokich spódnicach, 

Patrzą, czy słońce je widzi".

Czyż dalie nie są piękne?

Pozdrawiam i zachęcam do sadzenia dalii!

Piotr Ossowski

Przy pisaniu tego artykułu skorzystałem z następujących publikacji:

• R. Herwig, C. Riou, 350 roślin ogrodowych, Warszawa 1995.
• I. Kiljańska, Kwiaty w ogródku, Warszawa 1972.
• Uprawa roślin ozdobnych, red. H. Chmiel, Warszawa 2000.